San Singdui se, pre pronalaska arheoloških iskopina, zvalo Selo Sang Sing. Jedan seljak Jan, obradjujući zemljište, otkrio je ovaj lokalitet. Ovo slučajno otkriće i kasnija arheološka iskopavanja i proučavanja potvrdjuju da je tamo 3000 godine pre nove ere, pa do 1000 godine pre nove ere bila prestonica legendarne dinastije Šu. Zbog otkrića lokaliteta San Singdui, izučavanja o istoriji te drevne dinastije produbljena su za još 2000 godina.

Selo Sangsing se nalazi u provinciji Sečuan na jugozapadu Kine, i od grada Čengdu je udaljeno je oko sat vremena vožnje. Ovo otkriće je od 1979.godine selu donelo mnoge promene, na primer pre oko desetak godina otvoren je muzej pod imenom San Singdui.

Kustos muzeja San Singdui, gospođa Ćiu Sjuećing, pojasnila nam je da se ovaj lokalitet nalazi na 30-tom stepenu severne geografske širine, koji u geografiji ima veliki značaj. Ona je istakla?

''Na 30-tom stepenu severne geografske širine se nalaze Mont Everest, civilizacija Maja i Bermudski trougao, a njihova zajednička karakteristika je mističnost. San Singdui je nalazište koje u jugozapadnom delu Kine ima najviše vrsta iskopina, ima najbogatije kulturne sadržaje starog grada, stare dinastije, a vremenski je najduže postojalo.''

Prema arheološkim otkrićima, pre oko 3000 godina, ovaj grad je napušten i visoko razvijena civilizacija San Singdui je nestala. Pre nekoliko godina, otkriće lokaliteta Đin Ša, u predgrađu Čeng Du pružilo je mnoštvo važnih podataka, na primer, način izrade iskopina otkrivenih na ova dva lokaliteta je veoma sličan. Pored toga, mnogi istoričari tvrde da je lokalitet Đin Ša nastavak civilizacije Sang Singdui. Jedna legenda kaže da je prestonica San Singdui preseljena na lokalitet Đin Ša, a o pravom razlogu za napuštenje grada ima više verzija. Arheolozi i naučnici pretpostavljaju da su razlog poplave, ratovi ili kuga, ali pošto nema istorijskih zapisa o tome, o razlozima napuštanja grada ostaje samo da se nagadja.

Iskopine sa lokaliteta San Singdui obavijene su tajnama. Kustos muzeja gospođa Ćiu Sjuećing je izjavila da su, među svim iskopinama, najdragoceniji predmeti od bronze. Pojedine ljudske figure od bronze su krupnih očiju i izraženog nosa, što je u suprotnosti sa izgledom azijskog stanovništva. Ona je predstavila najreprezentativniju iskopinu muzeja?bronzanu masku. Prema dosadašnjim informacijama, ova maska je napravljena prema izgledu prvog cara kraljevine Šu. Ćiu Sjuećing je ukazala?

''Ova je najveća bronzana maska u svetu, veoma je specifična, ima krupne, buljave oči, izrazito velike uši, pa se može reći da maska predstavlja dalekovidost i opreznost cara Šu-a.''

Drugi izložbeni predmet—drvo od bronze privuklo je pažnju francuskog turiste Humberta Droza. Toliko ga je opčinilo toliko da je čak počeo da sumnja u vlastita čula?

''Pre nekoliko godina ovi predmeti su bili izloženi u Francuskoj. Znajući koliko dugu istoriju ima Kina ne mogu a da ne kažem da sam šokiran ponovo videći ove iskopine.''

Ovo bronzano drvo nazvano je svetskim čudom, visoko je oko 3.6 metara. U drevnim vremenima, Kinezi su smatrali da je drvo duh svemira, a sunce, mesec i zvezde su plodovi drveta. Gospođa Ćiu Sjećing je objasnila?

''Samo vrhunski majstor može napraviti ovakvo bronzano drvo! Tako veliki bronzani predmet ne može da se završi odjednom, mora da se radi iz nekoliko faza. Mi smo na rekonstrukciji tog drveta radili tri godine.''

Sedamdesetogodišnjak Ao Tiandžao je savetnik muzeja San Singdui koji je pola veka proveo proučavajući civilizaciju San Singdui. Izučavajući bronzane predmete otkrivene na tom lokalitetu, utvrdio je da je tesna povezanost izmedju Boga i vlasti cara bila glavna karakteristika vladavine tog doba. On smatra da je tamo bio centar hodočašća. Gospodin Ao je objasnio?

''Prema bronzanim ljudskim figurama i predmetima za žrtvene obrede, drevna dinastija Šu je, koristeći najraniji oblik religije, kontrolisala celu carevinu. U dinastiji Šu verovatno su često organizovani veliki žrtveni obredi i time su privlačili okolna plemena, koja su verovala u nešto drugo, da postanu njihovi hodočasnici.''

Može se reći da su otkriveni bronzani predmeti najreprezentativniji među svim iskopinama. Međutim, na lokalitetu San Singdui takođe je otkriven veliki broj slonovače i školjke, a to je sasvim druga misterija. Prema geografskom položaju Sečuana, slonovi nikako nisu mogli naseljavati to područje, jer je daleko od mora. Kustos muzeja, gospođa Ćiu Sjećing je objasnila?

''Neki naučnici su smatrali da je slonovača ovde donesena južnim Putem svile. Pored slonovače, ovde je istim putevima stigao i veliki broj morskih školjki. Mi smo pronašli skoro 5000 komada morske školjke. Nemoguće je da u gradu na kopnu, kakav je Čengdu, ima takvih školjki, što ukazuje da je trgovinski put drevne dinastije Šu bio zaista veoma dugačak, i da je dosezao do zapadne i južne Azije.''

Civilizacija San Singdui daje mnoge pretpostavke, muzej koji je otvoren pre samo desetak godina privlači bezbrojne turiste. Pored toga, iskopine iz arheološkog nalazišta San Singdui su izlagani i na druga četiri kontinenta, osim Afrike. Zamenik direktora muzeja San Singdui, gospodin Džang Džidžong, je ukazao da su iskopine i drevna civilizacija San Singdui veoma atraktivni za turiste:

''Turistima je najinteresantnija stara, mistična civilizacija San Singdui, koja je nazvana krunom civilizacije Jance. Prelepe iskopine iz San Singdui jedinstvene su na celom svetu, one imaju tipične karakteristike istočne kulture i lokalne civilizacije provincije Sečuan.''

Gospođa Sirka Korela iz Finske jedna je od velikog broja posetilaca iz inostranstva. Ona je oduševljena misterijom San Singdui.

''Raspored ovog muzeja je specifičan. Naravno, najviše me zanimaju ovi izložbeni eksponati, naročito te maske. Drvo od bronze i svete ptice takođe su veoma interesantne.''

Pitanja?

1, Koliko dugo je postojala civilizacija San Singdui?

2, Među iskopinama koje su pronađene na lokalitetu San Singdui, koja vrsta iskopine pokazuje savršenu veštinu izrade, predmeti od žada ili predmeti od bronze?

Naša adresa:

Redakcija za područje bivše Jugoslavije, Kineski Radio Internacional-28, Poštanski box 4216, Peking, Kina.

E-mail adresa: ser@cri.com.cn.