Autor: Kineska medijska grupa
Samit NATO-a je u utorak održan u Litvaniji. Pored ključne teme odnosno situacije u Ukrajini, lideri Japana, Južne Koreje, Australije i Novog Zelanda učestvovali su drugu godinu zaredom na samitu, što je ponovo zahuktalo pitanje proširenja uticaja NATO-a u azijsko-pacifičkom regionu. Prema navodima japanskih medija, zbog protivljenja Francuske, plan NATO-a o otvaranju prve kancelarije za vezu u Aziji, za koji se predviđa da se razgovara na samitu, odložen je za jeseni. Međutim, analitičari smatraju da se pod vođstvom SAD neće promeniti namera NATO-a da proširi svoju sferu uticaja na Azijsko-pacifički region.
Kao proizvod Hladnog rata, NATO je od samog svog nastanka bio osnovni stub Sjedinjenih Država da održe svoju hegemoniju. “Teško je preživeti bez neprijatelja” je logika njegovog funkcionisanja. Od kraja Hladnog rata, NATO je izveo šest rundi ekspanzije na istok, izazivajući sukobe između Rusije i Ukrajine, stvarajući bezbednosni rascep u Evropi, i neprestano šireći svoje pipke na azijsko-pacifički region.
Još u januaru 2006. godine, Viktorija Njulend, tadašnja ambasadorka SAD u NATO-u, prvi put je iznela ideju „globalnog partnerstva“, pokušavajući da proširi globalni uticaj NATO-a uspostavljanjem mehanizma povezivanja sa Japanom, Južnom Korejom, Australijom i Novim Zelandom. NATO je 2009. godine počeo da unapredi saradnju sa četiri azijsko-pacifičke zemlje u skladu sa njihovim potrebama. Nakon što je Ministarstvo odbrane SAD objavilo „Izveštaj o strategiji u indo-pacifičkom regionu“ 2019. godine, NATO je u skladu sa tim napravio svoju strategiju. Godine 2022. „Novi strateški koncept NATO-a“ prvi put je pominjao Kinu i jasno je smatrao Kinu „sistemskim izazovom“.
Osvrćući se na istoriju, možemo otkriti da je proširenje uticaja NATO-a u azijsko-pacifičkom regionu, pod vođstvom Sjedinjenih Država, ključni korak u procesu globalizacije.
NATO sebe naziva „Savezom vrednosti“. Nakon Hladnog rata, NATO je koristeći zapadne vrednosti nasilno oblikovao političke i vrednosne sisteme drugih zemalja, što je izazvalo raspad Jugoslavije 1990-ih, građanski rat u Bosni i Hercegovini i pitanje Kosova. Na Bliskom istoku, koalicione snage NATO-a, predvođene Sjedinjenim Državama, izvršile su invaziju u Avganistan i Irak i pokrenule vazdušne udare na Libiju, što je donelo ozbiljne posledice lokalnom stanovništvu. Ako NATO interveniše u azijsko-pacifičkom regionu i pokušava da promeni unutrašnje političke principe i vrednosti azijsko-pacifičkih zemalja, to će dovesti do širokog otpora, krize i previranja.
U maju 2014. godine, Japan je sa NATO-om potpisao „Plan jednodržavnog partnerstva i saradnje“, s namerom da kontinuirano unapređuje nivo saradnje sa Savezom. Razlog tome nije samo što je Japan tvrdokorni sledbenik Sjedinjenih Država, već i to što Japan ima ambiciju da ponovo krene putem vojne sile. NATO planira da uspostavi prvu kancelariju za vezu u Aziji u Tokiju, što ukazuje da on želi da postavi Azijsko-pacifički koordinacioni centar u Japanu. Taj potez je izazvao snažno protivljenje naroda u regionu.
Nedavno su mnogi ljudi u Japanu i Južnoj Koreji održali skupove u znak protesta protiv vojnih tenzija koje je izazvao NATO. Bivši australijski premijer Pol Kiting izdao je saopštenje u kojem kritikuje „provokativni pohod NATO-a na istok“. Stručnjaci iz zemalja ASEAN-a su izjavili da su zemlje ASEAN-a uvek bile budne i zabrinute zbog mešanja NATO-a u Aziju.
Pripremila: Vang Tingting