Stambene kuće su najosnovniji tip građevina u Kini, najranije su se pojavljivale i najšire raširivale, a imaju ih najviše. Pošto prirodna sredina i humanitarni uslovi nisu svugde isti, stambene kuće u Kini takođe su raznovrsne.
Četvrtasto dvorište u Pekingu
Najveći broj tradicionalnih stambenih kuća spada u standardne kuće čiji je tipični predstavnik četvrtasto dvorište sa osom simetrije u Pekingu.Takvo dvorište deli se na prednje i zadnje dvorište. Glavna soba u centru je najvažniji reon, gde porodica priređuje ritual i prima najpoštovanijeg gosta. Sve kuće su okrenute prema unutrašnjosti dvorišta i povezane hodnikom. Takvo dvorište u Pekingu odražava koncepciju patrijarhalnog klana i porodični sistem iz drevne Kine. Ono nudi idealan životni prostor pod vedrim nebom, sa prostranim vrtom gde uz vegetaciju vlada mirna atmosfera.
Dnevna soba dvorišne kuće i Zemljano zdanje
Stambene kuće na jugu Kine su kompatne, većinom na jedan ili više spratova. To su dvorišne kuće sa dnevnom sobom kraj pravougaonog dvorišta. Takve kuće imaju četvrtast oblik, skromne su i jednostavne , a popularne u južnim provincijama Kine.
Etnička grupa Haka na južnom delu provincije Fuđian, u severnim delima provincije Guangdong i pokrajine Guansi stanuje u velikom stambenom bloku koji se zove "Zemljanim zdanjem". Standardni tip takve kuće je kombinacija pravougaone i kružne konstrukcije. To je jako odbrambena građevina u čijem je centru prizemna hala, opasana sa trospratnim ili četvorospratnim kućama. Najbolji primer "Zemljanog zdanja" se vidi u srezu Jongding provincije Fuđian. Jongding poseduje 8000 blokova "Zemljanog zdanja" u pravougaonom, kružnom, osmougaonom i ovalnom obliku. To su ogromna, lepa i praktična Zemljana zdanja, imaju mnoge osobene podobnosti, svaka čini divnu stambenu celinu.
Stambene kuće nacionalnih manjina
Nacionalne manjine u Kini imaju mnoge različite stambene kuće. Na primer, stambene kuće Ujgura u Sinđiang-ujgurskoj autonomnoj pokrajini na severozapadu Kine po pravilu imaju ravan krov, to su prizemna, jednosprtna ili dvospratna kuća od zemljanog zida i sa okolnim dvorištem.Tipična stambena kuća u Tibetskoj autonomnoj pokrajini se zove Diaofang. To je zgrada ravnog krova, spolja kamenom zidano, a unutra drvne konstrukcije. Mongoli stanuju u njihovim pokretnim jurtama, pogodnim za seljenje . Nacionalne manjine na jugozapadu su podigli ograđeno zdanje na obali reka ili na podnožju brda, u kome je prizemlje otvoreno i na stubovima, ljudi stanuju na spratu. Najkarakterističnije su bambusne kuće u provinciji Junnan. Kuće nacionalnosti Miao i Tuđia zovu se Diaođiaolou , to su zgrade podignute najčešće na pobrđu, bez temelja, jedino stubovi građevinu podupiraju. Ove kuće su na spratove, imaju nisko potkrovlje koje se koristi isključivo za smeštaj žita, a prizemlje se po pravilu koristi za stovarište ili staju.
Stambene pećine na severu Kine i kuće u drevnim gradovima
Stambene pećine su dominantne na srednjem i gornjem toku Žute reke na severu Kine. U regionu lesa odnosno provincijama Šensi, Gansu, Honan i Šansi, meštani iskopaju pećine u prirodnim lesnim stenama, povezuju ih i jačaju opekama. Takve pećine su zaštićene od požara i buke, zimi tople, u leto sveže, šta više, koriste prostor ekonomično. To je harmonična kombinacija prirodne specijalnosti i ljudskih aktivnosti. Stambene pećine su izgrađene u skladu sa lokalnim uslovima, održavaju ljubav meštana prema svojim rodnim krajevima.
Osim toga Kina ima i sačuvane srednjovekovne gradove sa velikim brojem drevnih stambenih zgrada .Od njih su Pingjao provincije Šansi i Liđiang provincije Junnan već svrstani 1998. u svetsku listu kulturne baštine.
Pingjao je postojeći najcelovitiji drevni sreski centar iz dinastija Ming i Ćing , najtipičniji predstavnik sreskih centara nacionalnosti Han u Centralnoj niziji (srednji i donji tok Žute reke). Sve do danas odlično su sačuvani gradska zidina, ulice, stambene kuće, radnje i hramovi, tamošnji građevinski raspored i stil su otprilike onakvi kakvi su bili. Pingjao je živi uzorak za izučavanje kineske istorije, politike, privrede, kulture, vojnih poslova, građevinarstva i umetnosti.
Srednjovekovni grad Liđiang podignut u dinastiji Južni Song (1127-1279) , to je jedini grad koji kombinuje tradicionalan građevinski stil nacionalnosti Nasi sa spoljnim građevinskim osobinama. Liđan nije izložen uticaju konvencionalnog arhitektonskog stila Centralne nizije, tamošnja ulična mreža je asimetrična, nema gradskog zida. Vrelo Crni zmaj je glavni izvor vode za ceo drevni grad čiji potoci proteku kraj kuća, formirajući time vodnu mrežu. Svugde u gradu se vide kako žubore potoci, a ljuljaju se obalne vrbe.
© China Radio International.CRI. All Rights Reserved. 16A Shijingshan Road, Beijing, China |