China ABC

Dinastija Han

Dinastija Han u Kini se deli na Zapadni i Istočni period. A Zapadni Han je osnovan u periodu od 206.do 8.godine pre naše ere. Osnivač dinastije Han je Han Gaozu—Lju Bang.Glavni grad je bio Čang An.Tokom svojih 7-mogodišnjih vladavina, Han Gaozu je pojačao centralističku autokratiju i izradio niz političkih smernica o spokojstvu i mirovnom razvoju.

Han Gaozu je preminuo 159.godine pre naše ere.Njegov sin Hui Di je nasledio presto cara,ali, tadašnja vlast je pala u ruku carice Luj Dži, majke cara Hui Dija. Tako je carica Luj Dži držala vlast u svoju ruku punih 16 godina i time je postala jedna od malog broja žena vlasnika u kineskoj istoriji. 183.godine pre naše ere, Ven Di je nasledio presto cara.Ven Di i njegov sin Đing Di ( 156—143.godine pre naše ere ) su nastavili politiku svog deda,odnosno prvog cara Han Gao Zua o spokojstvu i mirovnom razvoju, smanjujući porez od naroda, čime se privreda u ovom periodu dinastije Han brzo razvijala.

Posle 40-togodišnjeg mirnog razvoja, dinastija Han se postepeno ojačala.Godine 141. Vu Di je postao car. Za vreme svoje vladavine, on je poslao generale Vei Ćing i Huo Ćuj Bing na rat protiv napada severne narodnosti Sjong Nu. Pobedom rata je proširena teritorija Zapadnog Hana i garantovan je privredni i kulturni razvoj severnog dela imperije.U svom poodmaklim godinama, Vu Di je prestao sa ratom i enegično razvijao poljoprivredu. Kada je njegov sin Džao Di nasledio presto i nastavio njegovu politiku o razvoju poljoprivrede, tako je Zapadni Han dostigao do vrhunca svog razvoja.

Prosperitet Zapadnog Hana doneo je i drugu negativnu stranu.To je jačanje lokalnih snaga koje su ozbiljno ugrožavale centralnu vladavinu. Osme godine nove ere, Vang Mang je uzurpirao presto i preimenovao ime države u Sin.Čime je završena vladavina dinastije Zapadnog Hana.

U periodu Zapadnog Hana, centralna vlada je sprovela politiku o spokojstvu i mirnom razvoju. Narodni život je bio bogat i miran.Car Vu Di je prihvatio predlog svog funkcionera Dong Džongšua o poštovanju samo filozofije Konfučije, a negiranju svih ostalih. Od tada je filozofija Konfučije postala teoretska osnova vladavine dinastije Han i svih naslednih kineskih dinastija.

Zahvaljujući stabilnoj političkoj situaciji u periodu Zapadnog Hana, zanatstvo, trgovina, umetnost i prirodna nauka su poprimili veliki razvoj. A razvojem metalurgijskog i tekstilnog zanatstva otvoren je put svile ka zapadno-azijskim zemljama.

Istočni Han je uspostavljen od 25.do 220.godine nove ere.

25.godine, Lju Sju je uz pomoć hajduka,porazivši Vang Manga preuzeo presto, zatim je obnovio ranije ime države Han i uspostavio glavni grad u Lojang. Druge godine, car Guang Di—Lju Sju je naredio da svestrano reformira staru personalnu i politiku o zemljištu. Politička i privredna situacija u Istočnom Hanu postepeno je išla ka stabilnosti.Do sredine prvog veka nove ere, u Istočnom Hanu je obnovljena prosperitetna situacija isto kao ranije u Zapadnom Hanu. A privredni, kulturni i naučno-tehnički nivo dostigao je novi stepen. 105.godne nove ere, Cai Lun je otkrio način za pravljenje papira, čime je završena epoha u Kini u kojoj su korišćene bambusove pločice za pisanje. A to je jedna od 4 otkriće u kineskoj istoriji. Naučnik Džang Heng je pravio nebeski globus i seizmograf. Pored toga, poznat lekar Hua Tuo je prvi hirurg pismeno obeležen u istoriji koji je izvršio operaciju pomoću anestetičnim sredstvima.