China ABC

Državni poredak

Kineska narodna republika je socijalistička zemlja narodne demokratske diktature na osnovu rukovodstva radničke klase i saveza radnika i seljaka. Socijalistički poredak je osnovni poreda Narodne republike Kine.

Ustav

Ustav je osnovni zakon države u kojem su odredjeni osnovni princip jednog društvenog o državnog poretka , osnovni princip organizacije i delatnosti državnih ustanova, osnovna prava i obaveza gradjana i drugi sadržaj. U Ustavu su takodje odredjeni državna zastava, himna, grb, glavni grad kao i drugi važni sadržaj vladajuće klase koji se tiče svih oblasti državnog života. Ustav poseduje vrhovnu zakonitu važnost koji je osnov za izradjenje drugih zakona. Svi zakoni i zakonski propisi moraju u sagčasnosti sa Ustavom.

Uoči osnivanja Narodne republike Kine izdat je zajednički program o kineskom narodnom političkom i konsutativnom savetu, to jest program o kineskom narodnom demokratskom jedinstvenom frontu koji je istovremeno igrao ulogu privremenog Ustava. «Zajednički program » je usvojen na zasedanju prvog plenuma kineskog narodnog političkog konsutativnog saveta i izdat je 29 septembra 1949. godine. On je u stvari izgrao ulogu privremenog Ustava pre 1954. godine kada je izdat Ustav Narodne republike Kine.

Posle onsnivanja Narodne republike Kine prvog oktobra 1949. godine, Kina je izradila i izdala 4 Ustava Narodne republike Kine u 1954. 1975, 1978 i 1982. godini.

Četvrsti kineski Ustav koji i dan danas važići je usvojen na petom zasedanju Narodnog kongresa petog saziva 4.decembra 1954. godine koji je nasledio i razvijao osnovne principe odredjene u Ustavu 1954. godine, sumirao iskustva u razvoju kineskog socijalizma i koristio medjunarodno iskustvo. Taj Ustav je osnovni zakon potrebni u izgradnji modernizacije kineskog socijalizma sa kineskim karakteristikama. U tom Ustavu su odredjeni politički i ekonomski poredak, pravo i obaveze gradjana, formiranje državnih organa i njihovim funkcijama kao i osnovni zadaci države. Njigov je karakter odredjivanje osnovni poredak i zadaci države, odredjivanje 4 osnovna principa i osnovne smernice reforme i otvaranja prema svetu. U Ustavu je odredjeno da svi narodi i narodnosti cele zemlje i sve organizacije moraju da ponašaju prema Ustavu kao osnova norma svog ponašanja i bilo koja organizacija i pojedinac ne mora da poseduje ovlašćenje iznad Ustava i zakona.

Ovaj Ustav je podeljen u 5 delova sa 4 člana i 138 tačaka kao što su predgovor, generalni program, osnovno pravo i obaveza gradjana, državni organi, državna zastava, himna, državni grb i glavni grad. Posle izdavanja ovog Ustava Kina je 4 puta izvršila korekciju radi njegovog poboljšavanja.

Sistem narodnih kongresa

Sistem narodnih kongresa je osnovni politički sistem u Kini, organizaciona forma vlasti narodne demokratske diktature i kinesko političko poredjenje. U razliku od sistema nezavisnosti tri vlasti u skupštinama zapadnih zemalja, Kineski narodni kongres je najviši organ vlasti države odredjen u kineskom Ustavu. Svaki gradjanin koji ispunjava 18 godina ima pravo da bira i da bude bira za predstavnika narodnih kongresa. U Kini za predstavnika narodnih kongresa u srezu i opštini se biraju preko direktnih izbora a gore preko indirektnih izbora. Narodni kongres je satavljen od predstavnika iz svake provincije, autonomne pokrajine, grada pod centralnom upravom i armije. Mandat narodnih kongresa na svim nivoima traje pet godina, a svake godine se održava plenum.

Na godišnjem plenumu predstavnici saslušaju i rasmotre izveštaj o radu vlade i druge važne izveštaje kao i donesu odgovarajuće rezolucije. Za vreme zatvaranja kongresa, stalni organi narodnih kongresa na svim nivoima ---- stalni komiteti izvršavaju funkciju koju ovlašćuje narodni kongres. Na primer, ovlašćenje stalnog komiteta obuhvata interpretaciju Ustava, nadgledanje sprovodjenja Ustava, izrada i isprava svih zakona osim onih koji su usvojeni na narodnom kongresu. Stalni komitet je odgovoren prema svekinkom narodnom kongresu i podnosi njemu izveštaj o svom radu i td.

Narodnom kongresu je dodeljena zakonodavna funkcija, funkcija nadgledanja funkcija imenovanja i smenjivanja, funkcija odlučivanja o važnim poslovima. U Kini izrada planova o razvoju nacionalne rpivrede i društvenom razvoju u nekom periodu predstavlja važno odlučivanje za doprinošenje kineskom društvenom razvoju, medjutim, ovi planovi samo kada ih odobri narodni kongres onda imaju zakonsku važnost. U kineskom zakonu je odredjeno da je Narodni kongres ovlašćen da bira glavne kineske rukovodioce. Na primer bira predsednikadržave, predsednika stalnog komiteta svekineskog narodnog kongresa i imenuje predsednika državnog saveta, ministre svih ministarstava. Narodni kongres je takodje ima pravo da preko nekih prosedura smenjuje predsednika države, predsednika stalnog komiteta svekineskog narodnog kongresa i premijera koji su izabrani ili imenovani.

Sistem višepartijske saradnje i političke konsultacije

Sistem višepartijske saradnje pod rukovodstvom Komunističke partije Kine i političke konsultacije predstavlja jednu od osnovnih političkih sistema u Kini.

Kina je država sa više partija. Osim Komunističke partije Kine postoji još 8 demokratskih partija koje su osnivane pre osnivanja Narodne republike Kine. One su podržale političko rukovodstvo KP Kine. To je njihovi istorijski izbor koji su izabrale u dugogodišnjoj saradnji sa KP Kine i zajedničkoj borbi. KP Kine i demokratske stranke moraju da deluju u okviru Ustava. Sve demokratske stranke su nezavisne i svaka stranka poseduje svoju političku slobodu, organizacionu nezavisnost i ravnopravnost zakonskog položaja i druga prava koja su odredjena u Ustavu. Osnovni kurs za saradnju izmedju KP Kine i demokratskih partija je dugoročni ostanak, medjusobni nadzor i dele dobro i zlo.

Kineske demokratske partije nisu opozicije već su partije koje učestvuju u upravljanju državnom čiji je sadržaj sledeći: učešće u konsultacijama o izradi državnih političkih kursova i izborima državnih rukovodilaca, učešće u upravljanju državnim poslovima, učešće u izradi i sprovodjenju državnih kursova, politike i zakonskih propisa.

Kada država preduzima važne mere za državnu sudbinu, KP kine uvek pre toga konsultatuje sa demokratskim partijama i ličnostima vanpartijalaca, sasluša njihovo mišljenje i predloge pa zatim formira odluku. Demokratske partije i vanpartijalci u gorganima vlasti svekineskog kongresa i njegovog stalnog komiteta i specijalnim komitetima, logalnim narodnim kongresima poseduju neki procenat predstavnika kako bi bolje učestvuju u upravljanju državnim poslovima i igraju nadzornu ulogu. U narodnom političkom konsultativnom savetu demokratske partije i vanpartijalci igraju ulogu za preglaganje konditata demokratskih partija i vanpartilalaca za rukovodioce u vladama raznih nivoa i zakonodavnim organima.