Četvrti Istočni ekonomski forum održava se od 11. do 13. septembra u ruskom dalekoistočnom gradu Vladivostoku. Na Forumu će učestvovati politički i poslovni lideri iz više od 60 zemalja, među kojima je i kineski predsednik Si Đinping.

Osnivanje Istočnog ekonomskog foruma jedna je odluka u sklopu ruske politike „gledanja prema istoku", koju je 2015. godine doneo ruski predsednik Vladimir Putin, kada su se brzo pogoršavali odnosi između Rusije i SAD. „Gledanje prema istoku" je u ono vreme u zapadnom svetu smatrana ruskim privremenim prilagođavanjem politike radi ublažavanja posledica sankcija.

Čak i pojedine medijske kuće izrazile su tada sumnju da bi Rusija sprovođenjem te politike mogla da vidi svoju budućnost. Međutim, paralelno sa ruskim ubrzavanjem koraka pri sprovođenju te politike, „gledanje prema istoku" se pokazalo sve više kao dugoročna nacionalna strategija Rusije.

Gledanjem prema istoku, Rusija je videla velike koriste od saradnje sa Kinom. Kao najveći trgovinski partner Rusije, Kina je počev od prvog Istočnog ekonomskog foruma, na njega slala svake godine mnogobrojnu delegaciju na visokom nivou. Učešće Si Đinpinga na forumu prvi put je da se kineski šef države pojavljuje na tom događaju, što u potpunosti pokazuje spremnost Kine za saradnju sa Dalekim istokom.

Saradnja Kine i Rusije u području Dalekog istoka, ima sve važniju ulogu u sveobuhvatnom strateškom kooperativnom partnerstvu dveju zemalja. Kina je trenutno najveći trgovinski partner i najveći investitor Rusije na Dalekom istoku. Ukupan iznos kineskih investicija u ovom području dostigao je četiri milijarde američkih dolara, a 26 kineskih kompanija ima prisustvo u Zonama naprednog razvoja, koje je Rusija osnovala radi razvoja Dalekog istoka i u luci slobodne trgovine u Vladivostoku. Osim toga, dve zemlje zajednički rade na izgradnji železničkog i drumskog mosta na graničnoj reci Heilunđijang, i na podizanju nivoa međupovezanosti infrasturkture u pograničnim područjima. Bez sumnje, produbljivanje saradnje sa Kinom, predstavlja važan sadržaj ruske politike „gledanja prema istoku".

Rusija vidi veliki prostor za regionalnu saradnju u istočnoj i severnoj Aziji. Istočni ekonomski forum, koji je uspešno održan od 2015., ima pozitivan uticaj na istočnu i severnu Aziju. Tokom prošlogodišnjeg foruma potpisani su sporazumi u ukupnoj vrednosti od 2,5 biliona rublji, a očekuje se da će brojka na ovogodišnjem forumu premašiti 3,5 biliona rublji.

Istočna i severna Azija ima bogate prirodne resurse i zrelo tržište. Prisutni na ovogodišnujem forumu, pored kineskog predsednika Si Đinpinga, obuhvataju i predsednika Mongolije Haltmagijna Batulgu, japanskog premijera Šinzo Abea, premijera Južne Koreje Li Nak-jona, što u potpunosti pokazuje želju raznih zemalja u regionu za jačanjem saradnje. U ovom trenutku, nekoliko važnih mehanizama za bilateralnu ili multilateralnu saradnju u istočnoj i severnoj Aziji se postepeno formira: izgradnja ekonomskog pojasa Kine, Rusije i Mongolije je postigla početni rezultat, pregovori Kine, Japana i Južne Koreje o sporazumu o slobodnoj trgovini brzo se razvijaju, a očekuje se da će Severna i Južna Koreja zvanično pokrenuti ekonomsku saradnju. Pored toga, postignuto je i jedinstvo mišljenja raznih zemalja u regionu o izgradnji „Pojasa i puta".

Predsednik Si Đinping i lideri zemalja istočne i severne Azije žele da podižu stepen regionalne saradnje i da dalje unapređuju izgradnju „Pojasa i puta".

Rusija primećuje da je brzi privredni rast u azijsko-pacifičkom području doneo priliku razvoja. Daleki istok obiluje bogatim prirodnim resursima i zove se „jedina riznica na svetu gde nije duboko kopano". Međutim, ova „riznica" do sada još ne pokazuje strateški značaj i privrednu vrednost zbog sporog privrednog rasta, zaostalosti infrastrukture, pada broja stanovnika i drugih pitanja. Rusija je poslednjih godina, na osnovu strategije o uravnoteženom razvoju istočnog i zapadnog dela, podigla eksploataciju Dalekog istoka na nivo državne strategije.

Kao jedno od najaktivnijih područja na svetu, azijsko-pacifičko područje je ogromno potrošačko tržište i potencijalno izvorno mesto investicija za Rusiju. Eksploatacija Dalekog istoka je unutrašnja potražnja lokalnog privrednog i društvenog razvoja. Rusija će zbog eksploatacije Dalekog istoka brzo razvijati privredu. Prema statistici Carinske uprave Rusije, trgovinska razmena između Rusije i zemalja članica APEK-a zauzimala je 20 odsto ruske spoljne trgovine pre 10 godina, dok je 2017. godine iznosila 31 odsto. Anketa pokazuje da je 70 odsto ruskih građana smatralo da saradnja sa zemljama azijsko-pacifičkog područja donosi velike koristi.

Moramo da ukažemo da eksploatacija Dalekog istoka nije rezultat zapadnih sankcija prema Rusiji, ali je pogoršanje odnosa sa Zapadom ubrzalo korak ruske eksploatacije Dalekog istoka. Evropa je ipak važan trgovinski partner Rusije. Trgovinska razmena sa EU iznosila je više od 40 odsto ukupne trgovinske razmene Rusije 2017. godine. Stoga, eksploatacija Dalekog istoka ne znači da Rusije odustaje od Zapada. Rusija neće odustati od saradnje sa Evropom. Kao dvoglav orao na ruskom državnom grbu, Rusija će se istovremeno usredsrediti i na Istok i na Zapad.